Konferencja World Battlefield Museums Forum 2018 zorganizowana przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku okazała się doskonałą okazją do wymiany doświadczeń w sferze podnoszenia świadomości historycznej i kultywowania pamięci wielkich bitew i konfliktów zbrojnych na przestrzeni dziejów. Forum było również doskonałą okazją do zapoznania świata z wizją przyszłego muzeum, które ma powstać na Westerplatte, w miejscu, które do dziś jest jednym z głównych symboli wybuchu najbardziej tragicznego konfliktu zbrojnego w historii cywilizacji ludzkiej, II wojny światowej.

Konferencja dostarczyła zarówno praktycznych pomysłów, jak i teoretycznych refleksji skupiających się na różnych kwestiach związanych z muzeum i pamięcią. Szeroka, interkontynentalna perspektywa prezentowanych referatów i dyskusji panelowych pozwoliła określić istotę dialogu, który często dotyka delikatnych, ważnych i krytycznych kwestii wojen.

Pojawiające się pytania o zarządzanie polami bitewnymi i ich najbardziej właściwe upamiętnienie oraz poszukiwanie na nie odpowiedzi, doprowadziły do powstania projektu zorganizowania międzynarodowej konferencji z udziałem opiekunów najsłynniejszych miejsc związanych ze zbrojnymi starciami, mającymi przełomowe znaczenie dla przebiegu historycznych wydarzeń na przestrzeni wieków.  Bowiem, bez względu na epokę i datę starcia, zagadnienia wynikające z powinności jak najwłaściwszego ich upamiętnienia pozostają podobne. Tak powstała idea forum pól bitewnych.

Trzydniowa konferencja, nad którą w Stulecie Odzyskania Niepodległości Patronat Narodowy objął Prezydent RP Andrzej Duda, rozpoczęła się 4 września od zapoznania się z Polem Bitwy Westerplatte oraz z prowadzonymi pionierskimi badaniami archeologicznymi na tym terenie i ich znaczącymi rezultatami. Niezwykle istotne i wartościowe były wygłoszone na gorąco spostrzeżenia, porównania, opinie i sugestie, będące wynikiem udzielających się emocji wywołanych niezwykłością miejsca.

Puentując 3-dniowe obrady należy podkreślić, iż była to prawdopodobnie pierwsza międzynarodowa debata, poruszająca tematykę opieki nad sławnymi polami bitew z różnych epok. Prelegenci wskazywali na wymierne korzyści z intensywnych spotkań, bowiem – bez względu na to z jakiej części świata pochodzili i jakim  miejscem pamięci się opiekowali, realizują wspólną misję zachowania historycznych pozostałości dla przyszłych pokoleń, zapewnienia im jak najlepszej ochrony i najatrakcyjniejszego przekazu.

Szczególną satysfakcję organizatorom sprawiły deklaracje uczestników dalszego rozwijania ścisłej naukowej współpracy w przyszłości, udziału w następnym Forum oraz akceptacja przedstawionego projektu powołania Światowej Asocjacji Pól Bitewnych. Dodatkowej satysfakcji dostarczyła wysoka frekwencja młodzieży i dorosłych, potwierdzająca atrakcyjność poruszanych zagadnień.

Pewne jest, iż konferencja w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku spełniła zamysł organizatorów zrekapitulowania najciekawszych uwarunkowań, doświadczeń i formuł  postępowania z powierzonymi historycznymi, nadzwyczajnymi reliktami, gromadząc obfity materiał do dalszych prac nad klarownym zagospodarowaniem Westerplatte. Nie będzie przesadą stwierdzenie, iż uczestnicy Forum stali się „ambasadorami” pamięci Pola Bitwy Westerplatte.

Adam Koperkiewicz