W 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej 1920 r. Narodowy Bank Polski upamiętnia Bitwę Warszawską ciekawym banknotem kolekcjonerskim o nominale 20 zł. Banknot jest gratką dla pasjonatów tematu i kolekcjonerów ze względu na nietypowe, pionowe ułożenie elementów.

Banknot kolekcjonerski: „Bitwa Warszawska 1920”

Nominał: 20 zł
Wymiary: 77 mm x 150 mm
Nakład: do 60 000 szt.
Projektant: Justyna Kopecka
Data emisji: 11 sierpnia 2020 r.
Emitent: NBP
Producent: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych na zlecenie NBP

Wojna powszechna pomiędzy zaborcami, o którą modlił się Adam Mickiewicz, przyniosła Polakom szansę na odzyskanie niepodległości. Droga do wolności była jednak daleka. Polacy jako poddani wrogich mocarstw, walcząc w nie swojej sprawie w zaborczych armiach, złożyli wielką daninę krwi. Niektórzy z nich nosili jednak narodowe uniformy. Prosty, siwy strój przywdziali strzelcy, którzy pod wodzą Józefa Piłsudskiego w sierpniu 1914 roku wkroczyli w granice Królestwa Polskiego, by walczyć przeciwko Rosji. Byli przekonani, że tylko czyn zbrojny przyniesie upragnioną wolność, o którą bezskutecznie biły się pokolenia.

W ślad za Pierwszą Kompanią Kadrową powstawały kolejne oddziały, z których sformowano trzy brygady. Ich wojenna epopeja, zacięte i krwawe boje nad Nidą, w Karpatach, na Mazowszu, Lubelszczyźnie i Wołyniu miały wielkie znaczenie dla powodzenia sprawy narodowej. Silnym echem odbiła się także postawa legionistów. Niektórzy z nich zostali internowani, ponieważ odmówili przysięgi na wierność państwom centralnym. Inni przedarli się przez linię frontu i walczyli przeciwko Niemcom. Miało to niebagatelny wpływ na narodziny mitu Legionów i Józefa Piłsudskiego.

Uwięzienie przyszłego Naczelnika przez Niemców wzmocniło jego legendę niezłomnego bojownika o Polskę. Nie dziwi więc, że gdy wrócił z niewoli w Magdeburgu, nazajutrz – 11 listopada 1918 roku – Rada Regencyjna przekazała mu władzę i zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi. Data ta z czasem została uznana za symboliczny moment odzyskania przez Polskę niepodległości.

Józef Piłsudski zaczął energicznie organizować rząd i armię. Jako naczelny wódz polskiej armii 16 listopada notyfikował mocarstwom odrodzenie niepodległej, suwerennej i demokratycznej Polski. To właśnie fragmenty tej noty widnieją na przedniej stronie banknotu, obok portretu Józefa Piłsudskiego w legionowym mundurze.

Odwołaniem do tematyki legionowej jest także odznaka pamiątkowa 1 Brygady Legionów oraz odznaka Polskiej Organizacji Wojskowej, która odegrała wielką rolę w przejęciu władzy w kraju i utrwalaniu jego granic. Na obydwu odznakach oprócz skrótu organizacji widnieją inicjały JP – Józef Piłsudski. Uzupełnieniem przedniej strony banknotu jest schematyczne przedstawienie Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta) z wygrawerowaną datą 1918, a także napis „niepodległa”, odwzorowany z rękopisu Józefa Piłsudskiego. Jest on zarazem logotypem programu obchodów 100-lecia niepodległości Polski.

Źródło: NBP

Bitwa Warszawska, nazywana Cudem nad Wisłą, była decydującą bitwa stoczoną w dniach 13–25 sierpnia 1920 roku pomiędzy oddziałami sowieckiej Armii Czerwonej, a armiami Wojska Polskiego, zgrupowanymi nad Wisłą.

Znalazłszy się w krytycznej sytuacji, u progu spodziewanej przez wielu klęski, oddziały Wojska Polskiego zdołały odepchnąć i pokonać nacierające wojska sowieckie Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego. Zwycięstwo strony polskiej w bitwie radykalnie zmieniło losy wojny, pozwoliło zachować niepodległość odradzającej się Rzeczypospolitej, a także przekreśliło radzieckie plany ofensywy na Europę Zachodnią oraz plany wywołania międzynarodowej rewolucji. 

Bitwa rozpoczęła się 13 sierpnia 1920, kiedy wojska Armii Czerwonej, dowodzone przez Michaiła Tuchaczewskiego, zbliżyły się do Warszawy. Toczyła się na obszarze sięgającym na południe po Włodawę nad Bugiem, na północ po Działdowo. Obronna faza bojów koncentrowała się na Froncie Północnym generała Józefa Hallera. 1 Armia generała Franciszka Latinika, zmuszona początkowo do ustąpienia w rejonie Radzymina na drugą linię obrony pomiędzy Nieporętem i Rembertowem, skutecznie zatrzymała sowieckie natarcie na przedmościu warszawskim, zaś 14 sierpnia polska 5 Armia generała Władysława Sikorskiego podjęła działania ofensywne nad Wkrą. 

Decydujący cios armiom sowieckim zadała grupa uderzeniowa Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego, wyprowadzając 16 sierpnia kontruderzenie znad rzeki Wieprza, przełamując front pod Kockiem i Cycowem, a następnie wychodząc na tyły wojsk sowieckich, które atakowały Warszawę. Działania wojsk polskich wymusiły niezorganizowane cofanie się Armii Czerwonej na wschód. Armia Czerwona ponosiła olbrzymie straty. Od tego momentu przez kolejne tygodnie Wojsko Polskie pozostawało w permanentnej ofensywie.

Zdaniem brytyjskiego polityka i dyplomaty Edgara D’Abernon bitwa warszawska była jedną z osiemnastu przełomowych bitew w historii świata. 

Źródło: wikipedia.org